ГУМРОҲЛИК КАСРИ

Ҳаётда узоқни кўра билмаслик, жиззакилик ва гумроҳлик кутилмаган фожиани келтириб чиқариш мумкин. Қуйида ана шундай воқеа тафсилоти баён қилинади.

Аслиддин (исм-шарифлар ўз­гартирилди) ишбилармон, ғайрат-шижоатли бўлиб воя­га ет­ди. Уйлангач, ер май­до­ни сотиб олиб, уй қурди, ои­ласи билан кўчиб чиқди. Яқиндагина яп-янги «Спарк» русумли ав­тома­ши­на ҳам сотиб олганди. Ўша куни эрталаб Аслиддин автомашинасида болаларини мактабга элтиб қўйди, сўнг ота-онасидан хабар олгани борди.

Аммо фалокат оёқ остида деб бежизга айтишмаган экан. У автомашинасини бош­қариб бораётганида муюлишда тў­сатдан қўшниси Бердиназар Ис­матов велосипедда чиқиб қол­ди. Ўртадаги масофа жуда қисқа эди. Аслиддин машина­си­ни, Бердиназар эса, велосипедини тўхтатиб қолишга улгуришмади. Велосипед автомашинанинг олди томонига келиб урилди. Тўқнашув чоғида Б. Исматов ўнг томони билан ерга йиқилди. Хай­рият­ки, унга ҳеч нарса қилмади. Аммо велосипед пачоқланиб кетганди.

Буни кўриб, Б. Исматов Аслиддиндан янги велосипед олиб беришни талаб қилди.

— Тўғри, мен айбдорман, — деди Аслиддин. — Аммо яқинда машина олдим, шунинг учун янги велосипед сотиб олишга ҳо­зирча имконим йўқ. Сиз вақтинча отамнинг велосипедидан фойдаланиб туринг, ке­йинроқ янгисини олиб бераман.

Аслиддининг бу таклифи Б. Исматовга маъқул тушмади. «Отангнинг велосипеди менга керак эмас», — де­ди у зарда билан.

Шу тариқа улар воқеа жойи­дан тар­қалишди. Аслиддин ота уйига келгач, рўй берган кўн­­гилсиз ҳодисани айтиб бер­­­ди. Б. Ис­матов эса, яроқсиз ҳолга келган велосипедини уйи­га олиб кетди.

Ўша куни тушдан сўнг Аслиддин Б. Исматовнинг уйига борди, аммо у ҳа­ли ишдан қайт­ма­ган экан. Шундан сўнг у тоғаси Акромга юз берган воқеани айтиб берди. «Сиз Бердиназар ака­нинг уйи­га бориб, шароитимни тушунтиринг, ян­ги велосипедга пул йиқ­қу­ним­га қа­дар сабр қилиб турсин», — дея у ил­тимос қил­­ди. Аммо тоға­си­ гарчи ваъда берган бўл­са-да, Б. Исматов билан учрашишга вақт тополмади.

Эртаси куни тунда Б. Исматов ширакайф ҳолатда Аслиддиннинг отаси Ф. Рўзиқуловнинг уйига келди. У оиланинг кенжа ўғли Нуриддиндан Аслиддиннинг уяли телефон рақамини сў­­­­ради. Нуриддин акасининг телефон рақамини ёд­дан билмаслигини, қўш­ни ҳовлида яшайдиган акаси Аҳлиддиндан сў­рашни айтди.

Айни дамда ўзини жабрлангандек ҳис этаётган Б. Исматовга Нуриддиннинг бу гапи худди айилдек оғир ботди. Шу боис ик­каласи айтишиб қо­лишди. Уларнинг бақириқ-чақириғини эшитган Аҳлиддин ўр­тага тушиб, уларни тинчлантирди. Шундан сўнг Б. Исматов уйи­га кетди.

Қани эди, шу билан барчаси якун топса… Бироқ бундай бўл­майди, орадан йигирма дақиқа ўтгач, Б. Исматов тажовузкор қиё­фада яна Ф. Рўзиқуловнинг уйига келди ва ҳақо­ратли сўз­ларни ёғдирганча дарвозани очишни талаб қила бошлади.

Бу гал дарвозани Ф. Рўзиқуловнинг турмуш ўртоғи Инобат ая очди:

— Нега ярим тунда бизни безовта қилаяпсан? Янги велосипед олиб берамиз, деб айт­ди-ку?! — деди у жаҳл ара­лаш. Ам­мо жаҳлдан ўзини қаер­га қў­йишни билмай турган Б. Исматовга аёлнинг гапи таъсир қилмади.

Аксинча, у баттар ҳақорат қи­лишга тушди. Унинг бақириб ҳа­қоратлашини эшитиб, Аҳлиддин уйидан чиқиб келди. Бир пасдан сўнг оиланинг кенжа ўғ­ли Нуриддин ҳам таш­қарига чиқди.

— Сен кимни сўкаяпсан? — дея Нуриддин Б. Исматовга ўдағайлаётганда, уни отаси ва акаси Аҳлиддин тўх­татиб қо­­ли­ш­­­ди­. Аммо бу билан жанжал тинчимади. Ф. Рўзиқулов Б. Исматовни тинчлантиришга уринаётганда, Нуриддин унинг ёқасидан тутиб, итариб юборди. Оқибатда Б. Исматов сувсиз ариқ­қа йиқилиб тушди. Шундан сўнг у баттар қаҳрга тўлиб, ўрнидан отилиб турди ва чўн­тагидан ошхона пичоғини олиб Аҳлиддиннинг қор­ни ва чап қўлига санчди…

Қўни-қўшнилар жароҳат олган Аҳлиддинни касалхонага жўнаётган паллада бундан ҳам оғир фожиа рўй берди. Гап шундаки, буткул ақл-ҳушини йў­­қотган Б. Исматов Ф. Рўзиқуловнинг бў­йин қисмига пичоқ санчди. Ке­йин эса, янада қутуриб, унинг чап биқинига икки марта пичоқ урди.

Афсуски, оғир жароҳат олган Ф. Рў­зиқулов воқеа жойида ҳаётдан бевақт кўз юмди.

Биринчи босқич суди суд­ла­нувчи Б. Исматовнинг мар­ҳум­ Ф. Рўзиқулов ва А. Рўзиқуловни ўлдириш мақсади бўл­магани тўғ­­­рисидаги кўрсат­ма­­ларини ўрганиб чиқди. Аммо унинг бу кўр­сатмаларини асоссиз ва жа­вобгарликдан қутулиб қолиш ёки жавобгарликни енгиллаштириш мақсадида ўй­лаб топилган важлар деб баҳолади. Чунки Ф. Рў­зиқулов ва унинг ўғил­ла­ри кейинроқ ян­ги велосипедни олиб беришни ёки шикастланган велосипедини тузатиб беришни айтишганда, Б. Исматов бунга рози бўлган. Бироқ 2021 йил 14 апрель куни Ф. Рўзиқуловнинг уйи­га спиртли ичимлик таъсирида маст ҳо­лда бориб, жанжал кўтарган. Уни тинчлантиришга уриниб, уйига жўнатишганига қарамай у йўлда кетаётиб, Ф. Рўзиқулов ва унинг оила аъ­золарига қа­раб «ҳозир қайтиб келиб ҳаммангни ўлдираман» дея таҳдид қилган. Айни шу ҳо­лат унинг одам ўлдириш жиноя­тини содир қилишни кўз­ла­га­ни­ни анг­латади. Бу ҳо­лат жабр­ланувчи ва гувоҳларнинг кўр­сатмалари билан ҳам тў­лиқ тасдиқланди.

Қисқаси, суд ҳукми билан судланувчи Б. Исматов Жиноят­ кодексининг 97-моддаси 1-қисми ҳамда 25,97-моддаси 2-қисми «а» бандида кўрсатилган жиноятларни содир этганликда айб­дор деб топилди. Судланувчига нисбатан айбланган ҳар бир модда бў­йича алоҳида-алоҳида озодликдан маҳрум қи­лиш жазоси тайинланиб, Жи­ноят­ кодексининг 59-моддасига кўра, тайинланган жазоларни қисман қўшиш йў­ли билан жиноятлар мажмуи бў­йича Б. Исматовга 17 йил муддатга озодликдан маҳрум қи­лиш жазоси тайинланди.

Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, гумроҳлик туфайли оғир фожиа рўй берди. Жазавага тушиш, ақл билан иш тутмаслик бир одамнинг умрига зомин бўл­­­ди. Б. Исматов қилмиши учун та­йин­ланган муқаррар жазо муддатини ўта­ши та­йин. Аммо виждон азобидан қу­тулиш имкони бормикан? Ма­саланинг энг оғ­риқли жиҳати шунда.

Луқмон ҚОДИРОВ,

Бухоро вилояти суди раиси,

Абдуҳамид ХУДОЙБЕРДИЕВ,

журналист